Thập Tự Giá Long Tân chiến tranh Việt Nam, Long Tan Cross 1966

Thập Tự Giá Long Tân / Thánh Giá  trong chiến tranh Việt Nam – Long Tan Cross in Vietnam war được tiểu đoàn 6 quân đội Úc dựng lên nhằm tưởng nhớ các đồng đội ngã xuống trong trận đánh Long Tân – Battle of Long Tan 1966

Cuối năm 1968, trong cuộc họp tại Tổng Hành Dinh tiểu đoàn 6 RAR ở Lavarack Barracks, Townsville. Tiểu đoàn trưởng của tiểu đoàn 6 lúc này là trung tá D M Butler vừa thay trung tá Townsend nắm quyền chỉ huy, tiểu đoàn phó là thiếu tá L D Johnson, phụ tá tiểu đoàn là đại úy M J Harris đã đưa ra ý tưởng xây cây Thập Tự Giá Giá Long Tân – Long Tan Cross nhằm tưởng nhớ các đồng đội đã mất trong trận Long Tân năm 1966 

Điều thúc đẩy Bộ chỉ huy tiểu đoàn 6 Úc đưa ra ý tưởng này là chỉ vài tháng trước, đại đội D của tiểu đoàn 6 RAR vừa được quân đội Mỹ trao tặng huy chương danh dự của tổng thống nước Mỹ – United States of America Presidential Unit Citation do những cống hiến của đơn vị trong trận Long Tân vào tháng 8 năm 1966

Trận Long Tân – Battle of Long Tan là trận đánh nổi tiếng nhất của quân đội Úc trong chiến tranh Việt Nam. Cuộc đụng độ này xảy ra vào hai ngày 18 và 19 tháng 8 năm 1966 tại một khu rừng cao su gần xã Long Tân, tỉnh Phước Tuy nay là tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Việt Nam. Đây là lần duy nhất trong toàn cuộc chiến Quân đội Úc đơn phương đối đầu với du kích VC Miền Nam. Trận chiến này đại đội D của tiểu đoàn 6 RAR Úc quân số chỉ 108 người đã chống trả cuộc tấn công của 2.500 lính Bắc Việt. Quân Úc với pháo binh, xe bọc thép và máy bay yểm trợ đã khiến phía Bắc Việt bị thiệt hại nhiều.

Theo kế hoạch đã thống nhất, Thánh Giá Long Tân sẽ được bắt đầu được dựng vào ngày 18 tháng 8 năm 1969 tức kỷ niệm 3 năm ngày diễn ra trận đánh. Thập Tự Giá này do đơn vị công binh của tiểu đoàn 6 RAR thiết kế và đúc thành, người giám sát toàn bộ quá trình là trung sĩ Allan McLean

Trung đội công binh của tiểu đoàn 6 đã gặp nhiều khó khăn trong việc vận chuyển cây Thập Tự Giá Long Tân . Trong suốt quá trình vận chuyển, cây Thánh Giá được trực thăng UH-IH Iroquois vận chuyển và chiếc trực thăng liên tục bị chao đảo nhưng cuối cùng, chiếc trực thăng cũng đáp xuống bãi đáp nhỏ được xây dựng ở khu đồn điền cao su Long Tân. Cây Thánh Giá Long Tân cuối cùng được dựng lênh để tưởng niệm những binh sĩ đã ngã xuống

Trên cây thánh giá, tấm bảng đồng có khắc dòng chữ :

In memory of those
members of D Coy and
3 Tp 1 APC Sqn who gave
their lives near this
spot during the battle
of Long Tan on 18TH August 1966
Erected by 6RAR/NZ
(ANZAC) Bn 18 Aug 69.

“Tưởng nhớ các đồng đội của đại đội D và chi đội 3 của chi đoàn 1 Thiết Giáp. Những người đã cống hiến sinh mạng ở nơi chổ này trong trận Long ngày 18 tháng 8 năm 1966

Được dựng lên bởi tiểu đoàn 6 Úc – New Zealand vào ngày 18 tháng 8 năm 1969″

Sau chiến tranh, cây Thập Tự Giá được chính quyền quân sự Việt Nam thu giữ và trưng bày ở viện bảo tàng tỉnh Đồng Nai. Do tháo gỡ để di dời, phần đế bên dưới đã bị tổn hại khá nhiều nhưng phía trên vẫn còn nguyên vẹn

Vào năm 2000, chủ tịch của hội cựu chiến binh tiểu đoàn 6 là ông Graham Smith đã gây quỹ Long Tan Cross Memorial Fund nhằm dựng lại Thập Tự Giá cũng như vận động chính quyền Việt Nam chấp thuận cho xây lại cây Thập Tự Giá này

Đích thân Phó Chủ Tịch Hội Hỗ Trợ Úc Việt – Australia Vietnam Volunteers Resource Group (AVVRG) là ông Peter Michelson đã tiến hành các cuộc tiếp xúc và vận động chính quyền Việt Nam và đến tháng năm 2002, thỏa thuận được chấp thuận. Cây Thập Tự Giá được phục dựng lại ở khu rừng đồn điền cao su nơi đã diễn ra trận Long Tân trước đây . Cũng theo thỏa thuận, Hội Hỗ Trợ Úc Việt sẽ là đơn vị chịu trách nhiệm bảo quản cây Thập Tự Giá này

Năm 2012, Bảo Tàng tỉnh Đồng Nai được sự chấp thuận của Bộ Văn Hóa đã Viện Bảo Tàng Chiến Tranh Úc – Australian War Memorial (AWM) mượn cây Thập Tự Giá bản gốc để trưng bày tại bảo tàng này từ ngày 17-8-2012 đến tháng 4 năm 2013

Năm 2017, chính phủ Việt Nam đã chính thức tặng vĩnh viễn cây Thập Tự Giá này cho chính phủ Úc . Tháng 11 năm 2017, Đại sứ Úc ở Việt Nam là ông Craig Chittick đã tổ chức buổi lễ đón nhận tại viện Bảo Tàng tỉnh Đồng Nai ở Biên Hòa và chính thức nhận Thập Tự Giá Long Tân từ Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Đồng Nai. Sau đó, đại diện của Bộ Quốc Phòng Úc đã mang cây Thánh Giá này về Úc

Từ ngày 6 tháng 12 năm 2017, Thập Tự Giá Long Tân đã chính thức được trưng bày mãi mãi t5i Viện Bảo Tàng Chiến Tranh Úc – Australian War Memorial ở Canbera. The original  went on display in its new permanent home at the  in Canberra on 6 December 2017.